Justyn: filozof i męczennik

Justyn – filozof, męczennik i święty – bezsprzecznie włączany jest w poczet najwybitniejszych apologetów chrześcijańskich II wieku. Przyszedł na świat we Flavia Neapolis (dzisiejsze Nablus) ok. 100 roku. Na podstawie lektury Apologii pierwszej (1,1) wiemy, że był synem Pryskusa i wnukiem Bakchusa. Na tym kończą się informacje, które dotyczą rodziny Justyna. Nieznane są żadne fakty z jego młodości.

Justyn był człowiekiem dla którego Bóg i prawda – oraz ich poszukiwanie – były najważniejszymi w życiu. Dialog z Żydem Tryfonem (2-8) utwierdza nas w tym przekonaniu, gdyż w tekście tym Justyn opisuje swoją drogę prowadzącą do źródeł prawdy. Poszukiwania przyszłego świętego polegały na podejmowaniu prób znalezienia mistrza, który swoim nauczaniem i wiedzą wskazałby mu właściwą ścieżkę. W ciągu swojej drogi Justyn miał styczność ze stoikiem, perypatetykiem, pitagorejczykiem i platonikiem. Żaden z nich jednak – z różnych powodów – nie spełnił jego oczekiwań. Zawiedziony takim rozwojem sytuacji, Justyn postanowił udać się w miejsce odosobnienia. W czasie tej podróży spotkał pewnego starca, który przekonywał go do chrześcijaństwa. W ten sposób dokonało się nawrócenia Justyna.

Wiadomo, że po swoim nawróceniu Justyn przez jakiś czas przebywał w Rzymie, gdzie nieopodal term tymotejskich (dzisiejsza via Nomentana) prowadził swoją szkołę filozoficzną. W szkole tej, będącej jedną z pierwszych szkół chrześcijańskich, prowadzono otwarte dyskusje na różnorakie tematy. Działalność Justyna w Wiecznym Mieście nie była aprobowana przez wszystkich ludzi zajmujących się tam filozofią. Jednym z nich był niejaki Krescens. Ten przedstawiciel szkoły cyników – w ostatecznym rozrachunku – oskarżył Justyna przed władzą o wyznawanie wiary chrześcijańskiej. Na skutek tego wydarzenia Justyn jako obywatel rzymski zostaje ścięty mieczem w Rzymie ok. 165 roku.

Do dnia dzisiejszego zachowały się trzy dzieła św. Justyna męczennika. Są to: Apologia pierwsza, Apologia druga oraz Dialog z Żydem Tryfonem.

Mariusz Piątek

Bibliografia:

Drączkowski Franciszek, Patrologia, Wyd. 5, Pelplin, Wydawnictwo Bernardinum, 2012, s. 65-69.

Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia, Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. Leszek Misiarczyk, Warszawa 2012.

Zobacz odcinek filmowego cyklu Ojcowie poświęcony św. Justynowi

Przeczytaj artykuł ks. Marcina Sobiecha „Pierwsze debaty chrześcijańskie: Justyn Apologeta”