Ojcowie o Trójcy Świętej, cz. III: Jan Damasceński (?)
1. Na temat świętej, współistotnej i ożywiającej Trójcy wyznajemy, że ma jedną naturę, jedną wolę, jedno działanie, jedną moc, potęgę i panowanie, że jest jedna boskość, trzy hipostazy czyli osoby i zachowujemy tożsamość każdej osoby. Natomiast odnośnie do działania w ciele jednego ze świętej Trójcy, czyli naszego Pana Jezusa Chrystusa wyznajemy dwie natury, boską i ludzką, dwie wole jak i dwa działania, jedną hipostazę, czyli jedną osobę, ponieważ jest kimś jednym i tym samym Ten, który w sposób wolny od zmiany i bezcielesny został zrodzony przed wiekami i który w pełni czasów począł się w sposób niewypowiedziany i czysty z łona świętej, zawsze dziewicy, Bogurodzicy Maryi. Jest On cały człowiekiem i Bogiem, w jednej osobie dał się poznać jako nie podlegający doznaniom dzięki boskości, jak i podlegający dzięki temu, co przyjął. Po urodzeniu zachował oczywiście nienaruszone znaki, czyli pieczęcie dziewictwa matki.
Pytanie: Dlaczego Syn się wczłowieczył, a nie Ojciec i nie Duch? I jak wczłowieczony pozostał sobą?
Odpowiedź: Ojciec jest Ojcem, a nie Synem. Syn jest Synem, a nie Ojcem. Duch jest Duchem świętym, a nie Ojcem ani Synem, bowiem tożsamość jest nieprzekazywalna. Czy w ogóle jest jakaś tożsamość przekazywalna lub wymienialna? Dlatego to Syn Boga stał się też Synem człowieka, wcielił się ze świętej Dziewicy i nie odstąpił od synowskiej tożsamości. Wczłowieczył się zaś Syn Boga, aby Temu, który uczynił człowieka, została następnie udzielona łaska nieśmiertelności i życia wiecznego w celu obfitego udzielenia dóbr wiecznych. Amen. Niech się tak stanie, niech się stanie.
2. Ojciec i Syn nie są dwoma bytami bez początku, ale istnieją bez pośredników. Zmieszanie powoduje zniszczenie i ma miejsce, gdy miesza się wodę i wino, zaś zjednoczenie ma miejsce, gdy dokonuje się dołączenie nie czegoś, co zostaje pomniejszone lub zniszczone, ale czegoś pozostającego w tym stanie, w którym jest – jak zjednoczenie duszy i ciała. I tak też Chrystus jest doskonałym Bogiem Logosem i doskonałym człowiekiem, bowiem jest zjednoczeniem, a nie pomieszaniem. Jeden jest Bóg, Ojciec żyjącego Logosu, osobowej mądrości, mocy i wiecznej pieczęci, doskonały rodzic doskonałego, Ojciec jednorodzonego Syna. I jeden jest Pan, jedyny z jedynego, Bóg z Boga, pieczęć i obraz boskości, działający Logos, mądrość obejmująca całość wszechświata, moc tworząca wszelkie stworzenie, prawdziwy Syn prawdziwego Ojca, niewidzialny z niewidzialnego, niezniszczalny z niezniszczalnego, nieśmiertelny z nieśmiertelnego i wieczny z wiecznego. I jest jeden Duch święty, mający podstawę swego bytu z Boga, posłany – oczywiście do ludzi – przez Syna. Jest doskonałym i żyjącym obrazem Syna, przyczyna istot żyjących, święte źródło, świętość, dawca świętości, w Nim jako Bóg objawia się Ojciec, który jest ponad wszystkim i we wszystkim, i jako Bóg objawia się Syn, przez którego wszystko się stało. Trójca jest doskonała pod względem chwały, wieczności i panowania, niepodzielna i nieodmienna. Nie ma bowiem w Trójcy nic stworzonego czy będącego sługą, ani nic zewnętrznego, jako że pierwszy nie jest wcześniejszy, a późniejszy nie jest dodany. Ani bowiem kiedykolwiek Ojcu nie brakowało Syna, ani Synowi Ducha, ale ta sama Trójca istnieje zawsze jako niezmienna i nieodmienna. W ten sposób wierzymy w szczęśliwą, ożywiającą i nierozdzielną świętą Trójcę. Ojciec, Syn i Duch święty, trzy osoby, jeden obraz, trzy pieczęcie, jeden wzór, trzy hipostazy, jedna boskość, trzy postaci, jedna istota, trzy działania, jedna łaska, trzy rzeczywistości, jedna tożsamość, trzy poznania, jedna chwała, trzy imiona, jedno wyznanie, trzy wyznania, jedna wiara. Jest Bogiem, wieczną i niepodzielną istotą, która stwarza wszechświat. Jest Bogiem, światłością najjaśniejszą i niedostępną, nie poznawalną jasno umysłem ani nie wypowiedzianą słowem.
Tłum. P.M.Szewczyk
Zobacz także:
Augustyn o Trójcy Świętej, cz. I
Augustyn o Trójcy Świętej, cz. II
Teodoret z Cyru: czym jest i czym nie jest Trójca
